Deze zomer eindigt voordat hij begonnen is. Verwend door de lange zomer van vorig jaar, met weken vol zonneschijn, terrasjes en zwoele barbecues tot laat in de avond, worden we nu weer op ons nummer gezet; we wonen per slot van rekening in een kikkerlandje. En kikkers houden van water.

 

Water, dat hebben we wél genoeg gehad, met bakken viel het uit de hemel. Gelukkig lukte het om de meeste Nederlanders droge voeten te laten houden, maar in de gebieden waar we daar niet in slaagden ging het ook goed mis óók. Arme middenstanders: nadat ze het hoofd boven water moesten houden tijdens de crisis, werd hun zaak nu beschadigd door modderstromen. Of in het ergste geval: verzwolgen door een kolkende watermassa.

 

Toch waren de berichten niet alleen maar negatief. De beelden van velen die te hulp schoten en de dankbare gezichten ‘omdat ze het overleefd hadden’, zijn ook blijven hangen. Rampen brengen saamhorigheid. Dat zie je al als het ’s winters een keertje heeft gesneeuwd. Ineens komen alle buurtgenoten, gewapend met schuivers en bezems, naar buiten en maken stoepen en straat sneeuwvrij. Ook voor het huis van de oude buurvrouw. Als de klus geklaard is, is er tijd voor een praatje en een gezamenlijk bakkie koffie.

 

Onze winter laat hopelijk nog even op zich wachten, met een beetje geluk hebben we eerst een mooie herfst. De kortere avonden bieden ruimte aan gezelligheid binnen. In plaats van zomerse salades komen de stamppotten en schotels met paddenstoelen op tafel. De flarden ochtendmist bieden een feeëriek uitzicht over de vochtige polders. De lucht, knisperend en koel, dwingt tot een beetje doorfietsen.

 

’s Avonds wacht het boek, dat al zo lang uitnodigt om gelezen te worden. Of de televisie. Hoewel ik dol ben op lezen, wil ik één ding op tv niet missen: de prachtige documentaires van de BBC over het leven op onze planeet. Met de modernste apparatuur weten de makers ongelofelijke beelden de huiskamer in te toveren. Wat is onze aarde toch rijk aan schoonheid.

 

Die boeiende pracht is voor mij dichtbij: ik hoef maar naar buiten te kijken en de natuur spat mijn huis binnen. Aan de voorzijde zijn nijvere boomkwekers bezig met hun coniferen en vaste planten, aan de achterzijde ligt mijn eigen tuin, compleet met perenboom. Die hangt vol. Te vol eigenlijk. Ik had hem moeten ‘krenten’, maar daar ben ik niet aan toegekomen. De weinige droge dagen die dit jaar tot nu toe heeft gekend nodigden uit tot andere dingen dan het onderhoud van mijn lapje grond.

 

De kroten lijken het te gaan houden, maar de weinige bonen aan de slappe planten rondom de staken hangen troosteloos. De courgette is, zoals gewoonlijk, opgevreten door de slakken die dit jaar in nog grotere getale hun vraatzucht hebben getoond. De wilde mosterdsla is, ondanks dat hij verwoede pogingen heeft gedaan om zwemvliezen te kweken, verdronken in het slib.

 

Iedere enthousiaste tuinier weet het: je hebt goede en minder goede jaren. Waar dat door komt? Iedereen roept gelijk: Klimaatverandering! Natuurlijk zie ook ik de beelden van de veranderingen in het Noordpoolgebied, de afbrokkelende gletsjers. Onze aarde is al sinds mensenheugenis (en ver daarvoor) onderhevig aan veranderingen. Ook van het weer. Het maakt niet zoveel uit of wij schuldig zijn aan de veranderingen die wij nu meemaken, de vraag is of we er iets aan kunnen doen.

 

Als je er oog voor hebt vind je niet alleen berichten over rampen. Er is ook heel veel hoopvol nieuws. Moderne technieken die nieuwe oplossingen aandragen. Mogelijk gemaakt door mensen die de handen ineen slaan om een probleem op te lossen. Net zoals mijn buurtgenoten en ik gezamenlijk sneeuw ruimen.

 

Samen dingen doen betekent ook: lol hebben met elkaar. Sneeuw ruimen is dan één ding, maar muziek maken een ander. Helaas mag ons buitenconcert niet doorgaan, maar ach, misschien regent het wel en dan zijn we blij dat we niet hoeven. We gaan op weg naar het volgende optreden, met iets langer de tijd om beter te worden. Of goed, hopelijk.

 

Het wordt wel steeds onbegrijpelijker: de juichende massa’s in de voetbalstadions tegenover de publieksstop in mijn muzikale wereld. Maar wij zijn wel wat gewend: Cultuur is in elke crisis het ondergeschoven kindje. In de oorlog begroeven mijn voorgangers hun koperen instrumenten onder de vloer. Gewikkeld in geoliede doeken, in stilte wachtend op betere tijden. Gespaard van het lot om omgesmolten te worden voor het maken van wapentuig. Om de vrede gelijk muzikaal te kunnen beginnen. Zo zie ik het maar: we graven ons in tot betere tijden. Gelukkig dit keer geen bommen en granaten. Wel een mini-vijand.

 

Nu ons concert niet doorgaat is de nood om te oefenen wat kleiner. Dat betekent dat ik even rustig voor het nieuws ga zitten. Een partij ellende spettert van het beeldscherm, ik voel me bijna schuldig dat ik veilig en warm toeschouwer zit te zijn. Maar ja, dat is nu eenmaal de taak van het journaal, goed nieuws is geen nieuws.

 

De eindredacteur heeft het nieuwste rotnieuws tot het einde bewaard: sneeuw in de woestijn van Chili. Normaal valt daar maar een paar centimeter regen per jaar en is het bijna onmogelijk om er een bestaan op te bouwen. Toch wonen er mensen. Die komen ook in beeld. Ze zijn verwonderd: dit hebben ze nog nooit meegemaakt.

 

De kleinsten hebben iets moois uitgevonden: ze maken een sneeuwpop! Veel meer dan sneeuw om hem vorm te geven hebben ze niet. In de woestijn groeit niets, laat staan een peen voor zijn neus. Een paar donkere rotsjes doen dienst als ogen. Hij is nog niet af, er mist nog iets. Een dreumes weet raad: hij geeft zijn mondkapje aan zijn grote broer. Zo! Klaar!

 

Pakkender kun je de klimaatverandering en de Corona-crisis niet samenvatten: het beeld van een sneeuwpop met een mondkapje op in de Chileense woestijn. Met juichende kinderen dansend er om heen.

Maar ook een beeld dat zegt: ‘We gaan het redden’.

Rampen brengen mensen tot elkaar en brengen oplossingen dichterbij: De sneeuwpop zonder peen.