4 april 2020: Met mijn harmonieorkest zou ik een concert verzorgen in de Goudse schouwburg. 4 April, het begin van het herdenkingsjaar “75 jaar Vrijheid”. Ons thema is dan ook : VRIJ !.In de maanden van voorbereiding vraagt onze regisseur aan alle deelnemers: “Vrij, wat betekent dat voor jou ? Laat het mij weten!”

 

Op weg naar huis, genietend van de stille avond na de drukke repetitie, weet ik dat ik mij vrij voel, sterker nog, ik bén vrij. Maar hoe deel ik dat ? Ik ben niet creatief, ik kan niet tekenen en mijn borduursels op de lagere school liggen als een trauma in het geheugen van mijn oma, net als mijn breiwerken. Muziek brengt mij dicht bij vrijheid, maar muziek alleen is kennelijk niet genoeg voor ons concert. Iets opschrijven dan?

 

Ik denk na: hoe breng ik mijn gevoel van vrij over op een volle schouwburg? Hoe gaat de regisseur mijn “Vrij !” in beeld brengen? Hopelijk niet met woorden, dat leidt af van de muziek. Ik ben iemand die het liefst met zijn ogen dicht van muziek geniet. Al het andere is voor mij overbodig. Muziek, dat is waar het om gaat.

En vrijheid. Iets wat ik mijn hele leven heb gekend: het briesje in de polder dat kleine golfjes op de sloten maakt, de kleine eendjes, die als een pijl uit de boog wegschieten en net zo plotseling tot stilstand komen, het frêle geluid van regendruppels in het water, de geur van de hyacinten, stilte. Stilte en muziek. Genieten ! Niemand die mij tegenhoudt. 

 

Vrij! Vrij om te zeggen wat je wilt, tegen wie je het wilt. Een praatje in de supermarkt met een oude bekende die net een off-day heeft, opbeurend, en met een glimlach uit elkaar. Een goed gesprek met mijn vriendin, samen lachen, samen huilen. Een babbel met mijn neefje: hij mag naar het conservatorium, hij gaat de wijde wereld in, het dorp uit waar hij dol op is. Hij is vrij om te gaan, vrij om zijn leven vorm te geven op elke wijze die hij wenst. En ik ook ! Ik ben blij voor hem. En bezorgd: zo’n kleine man in zo’n grote stad. Ik heb er zelf ook gewoond, jaren geleden. Ik was blij dat wij naar Boskoop verhuisden, dat was pas vrij ! Een eigen tuin, een eigen bootje, een eigen konijn.

 

Vrij ! 4 April. Hoe kan ik mijn bijdrage leveren?

 

En dan: geen kroon op ons werk, maar de naam van een ding, waar deskundigen het niet over eens zijn of het leeft of niet. Een virus, een Corona-virus, een koninklijke naam voor een killer. Te klein om waar te nemen, maar groots in zijn daden. Binnen een week komen we tot stilstand. Mensen zijn gevaarlijk, niet omdat ze je kunnen verraden, zoals 80-75 jaar geleden. Niet omdat ze je dwingen op je woorden te passen en je daden aan te passen zoals 80-75 jaar geleden. Nee, omdat ze je gruwelijk ziek kunnen maken. Mij, mijn man, mijn familie, mijn neefje …

 

Vrij? Ik ben niet meer vrij, voel mij niet meer vrij. Ik voel mij gevangen in mijn eigen huis. Nu voel ik aan den lijve wat vrij-zijn is. En met mij al mijn landgenoten, die daar niet bij stil stonden, omdat ze niet mee zouden doen op 4-4.

 

Ik heb dagen nodig om mijn balans te hervinden, eerlijk gezegd val ik mezelf tegen, ik had meer stressbestendigheid van mezelf verwacht in deze onbekende situatie. Mijn actielijst is vol, maar tot daden kom ik niet. Geen acties, geen strepen, geen … helemaal niks. Denken, eindeloze rondjes. Ik durf het niet te delen. Bang om al die mensen die hun werk verliezen, hun kinderen moeten onderwijzen, hun bedrijven draaiend moeten houden, een blok aan hun been te zijn met mijn angst, mijn besluiteloosheid. Ik voel mij niet meer vrij, ik ben ook niet meer vrij. 

 

“Er is geen nacht zo donker, of het wordt weer dag”, zei mijn oma altijd. En zo is het ook met angst, als je hem benoemd, onder ogen ziet en uiteindelijk besluit om toch te delen, dan verdwijnt hij. Misschien niet helemaal, maar genoeg om mijn actielijstje weer op te zoeken. Eén actie is beter dan geen actie. De tuin moet opgeknapt, wat ben ik toch gezegend met mijn eigen buitenruimte en mijn heerlijke huis, mijn eigen veilige plekkie. Mijn gevoel van vrijheid keert terug, op 80 vierkante meter weliswaar, maar dat is meer dan menigeen en ik ben blij, ik voel me vrij-er.

 

4 April is niet gelukt, het wordt een andere datum. Het wordt een prachtig concert, voor mijn part met beelden, teksten, dans, kom maar op ! Wat zal ik genieten van onze muziek.

 

Dan hoeven we niemand meer uit te leggen wat VRIJ ! betekent.